Panorama / Opblazen

Zonsondergang, Dronten 29 juli 2005, 21:30 uur.
Een (handmatige) montage van vier opnames, uit de losse hand, vanuit mijn achtertuin.

Aanvulling:
Mijn Nikon Coolpix 995 stamt uit 2002 en dit verhaal uit 2005.
Met de 10Mpx camera's (en hoger) is een deel van dit verhaal misschien wel achterhaald, maar toch....
Het onderstaande heeft niets met de Sweep Panorama Mode van doen. Met wat hier staat beschreven kun je een extreem hoge resolutie en een uitstekende kwaliteit bereiken.

Er zijn twee technieken voor de opnames, de bewerkingen zijn verder ongeveer gelijk.

1. Parallel opnames:
   Hierbij verplaats je het statief voor elke opname, parallel aan het object, in gelijk verdeelde afstanden.
   Geschikt voor opnames zonder objecten in de voorgrond. Je hebt wel wat meer werk aan het weghalen en/of aanpassen van objecten op de voorgrond door parallax. De kastenwand en de voortuin zijn beide parallelopnames (zie verderop)
2. Panorama opnames:
   Hierbij zoek je het Nodal Point voor je brandpund op, blijft het statief staan en wordt alleen de camera gedraaid. Voor het Nodal Point heb je een Nodal Point beugel nodig (voor het hoe en wat moet je maar even Googelen).

Opblazen en panorama is dezelfde techniek, gewoon meerdere foto's perfect samenvoegen. In een kleine ruimte, waar je niet meer achteruit kunt stappen omdat al met je rug tegen de muur staat, kun je zo toch en groot object fotograferen zonder de extreme vertekeningen van een fisheye lens (supergroothoek - zie kastenwand verderop ). Ook de 4 deelopnames (verderop), van een 35 x 24 mm dia, is eigenlijk een mini panorama in hoogte en breedte.

Waarom opblazen?
Een uitsnede kan toch ook, zou je zo denken. Inderdaad, als aantal pixels van de foto dat  toelaat in samenhang met het uitvoerapparaat, de gewenste afmetingen en het beoogde resultaat. Maar wat als je één foto maakt en de uitsnede heeft niet genoeg pixels over om het gewenste resultaat te bereiken? De oplossing is: Maak meerdere, gedeeltelijk overlappende opnames, en voeg ze samen. Op deze wijze kun je een extreem grote foto maken. Het hier bovenstaande voorbeeld, in 240 ppi fotoprint kwaliteit:

• als uitsnede van 1 opname:
  • 3,4 Mpx camera
    • 1,25 Mpixels, 7 x 21 cm
  • 10,2 Mpx camera
    • 3,75 Mpixels, 12 x 36 cm
• uit 4 deelopnamen:
  • 3,4 Mpx camera (voorbeeld boven)
    • 11 Mpixels, 20 x 60 cm
  • 10,2 Mpx camera
    • 33 Mpixels. 35 x 105 cm

Deelopnamen:
Samenvoegen van deelopnamen van foto's, dia of negatief, wat je doel ook is, de werkwijze voor een hogere resolutie, groothoek- of panoramaopname is altijd gelijk. Met een 3Mpx camera het motief in vier deelopnames, 2x2, fotograferen geeft een 12Mpx opname als resultaat (200% = 4 x zoveel oppervlakte). Klopt natuurlijk niet helemaal, door de noodzakelijke overlappingen gaat er oppervlakte verloren. Bij vier deelopnames 2x2 en 30% overlapping is het verlies 15%, wat resulteert in een 10Mpx resultaat.

Camera Nikon Coolpix 995.
Een onbewerkte repro van een dia in 4 deelopnamen, afstand lens - dia 3cm.
In plaats van 300dpi en 11,5 x 17cm wordt dit een
300dpi van 20 x 30cm, van 4 x 2,5Mpx naar 8,5Mpx.
Prima af te drukken op A4 en redelijk op A3.
Met een 10Mpx camera kom je dan makkelijk op 30Mpx, daar kun je mee behangen.

Gemakkelijk en mooi? Besteed dan vooral aandacht aan het fotograferen van de deelopnamen, als die perfect zijn kan het eigenlijk niet meer mis gaan.

Het samenvoegen van deelopnamen:
Samenvoegen, met perfect gefotografeerde deelopnamen, is een fluitje van een cent, daar heb je dan echt geen dure stichtersoftware voor nodig. Photoshop (& Co) kunnen dat prima.

Aandachtspunten in het kort:

• Kies voor minimale vertekening. Gebruik altijd de standaard lens, dat geeft een minimale vertekeningen welke eenvoudig te corrigeren is. Bij een zoomlens het midden kiezen.
• En een flitser kan al helemaal niet.
• Vlakverdeling motief inclusief 10 tot 30% voor de overlappingen. Bij parallelopnamen kan 10% voldoende zijn.
• Probeer overgangen in een detailarm gebied te plaatsen. Licht en schaduwval op motief beschermen.
• Opstelling en uitlijning statief bepalen, incl. overlappingen, want de opnames moeten zo snel als mogelijk worden gemaakt (lichtconditie moeten gelijk blijven).
• Indien de deelopnamen  parallel (statief verplaatsen) zijn opgenomen kan het voorkomen dat objecten in de voorgrond, op twee foto's, op een verschillende plaats staan (parallax). Om dit te ondervangen moet je de opnameposities zo indelen dat deze objecten maar op één opname voorkomen. Soms is meer overlappen en, voor het samenvoegen, één eraf knippen ook een optie. Hoe het ook is, het wordt dan een opname of wat meer
• Camera hoogte(s) bepalen incl. overlappingen (hoogtes? Je kunt, naast horizontaal, natuurlijk ook vertikaal werken).
• Indien mogelijk, de witbalans handmatig instellen.
• Vaste focus, vaste sluitertijd en vast diafragma bepalen, zo voorkom je verschillen in de overgangsgebieden. Let ook op de scherptediepte (bij draaien en/of neigen van de camera kan de afstand tot een object wijzigen). Als de camera-instellingen, voor afstand en belichting, van alle opnames niet gelijk zijn hoef je niet verder te gaan, dat heeft geen enkele zin.
• Draaipunt in brandpunt van de lens stellen (niet van toepassing bij parallelopnamen).

Kijk eens in Photoshop's Help bij Taking pictures for use with Photomerge.

Volgorde van bewerking:

1. Een lens-correctie uitvoeren bij alle deelopnamen met Lens Distortion Correction.
   LET OP: Niet rechtzetten, als dat nodig is doe je dat bij het eindresultaat.
2. De helderheid etc. van de deelopnamen  gelijk maken
   • Het makkelijkste gaat dat door tijdelijk de laag (Layer) van de ene opname naar de andere opname te dupliceren
   • De laag naar de juiste positie te schuiven, komt dus gedeeltelijk buiten beeld maar dat geeft niet
   • De helderheid etc. aanpassen tot het verschil op de overgang minimaal is
   • De laag terugbrengen in de oorspronkelijke opname
3. Bij echt strakke objecten, zoals een kast, kunnen afwijkingen in maat en/of vorm, per deelopname, worden gecorrigeerd met:
   Edit-transform-Scale/Rotate/Skew/Distorte/Perspectieve (eerst de achtergrondlaag (Layer) dupliceren)
   Uitlijnen doe je dan eenvoudig met linialen (Rulers) en hulplijnen (Guides) AAN.
4. Photoshop's Photomerge op de deelopnamen  loslaten (File-Automate-Photomerge).
   • Bestanden aanwijzen.
   • Zet het vinkje attempt to autom..... aan.
   • OK klikken.
   • Indien de deelopnamen  niet parallel (statief verplaatsen) maar uit een vaste camera positie zijn gemaakt (kop draaien en/of neigen) zet dan het vinkje Perspective aan.
   • Zonodig wat aanpassen (als je opnames goed zijn gemaakt, en er voldoende aanknopingspunten zijn, hoef je echt helemaal niets te doen).
   • OK klikken, Photoshop gaat nu voor je aan het werk waarbij je mag toekijken.
5. Als in het resultaat één of meer slechte plekken zitten, maak je niet dik, je kunt dan het volgende doen:
   • Kopieer, met behulp van het selectie gereedschap (rechthoek of ovaal), uit één van de deelopnamen  het met het probleem overeenkomend gedeelte, niet te zuinig zijn.
   • Plak het in het resultaat, een nieuwe laag boven het resultaat dus.
   • Schuif het met het verplaatsing gereedschap (Move Tool) in de juiste positie, met de pijltjes toetsen gaat dat op de pixel nauwkeurig. Eventueel eerst met vergrootglas vergroten. Desgewenst, tijdelijk de laag wat transparant maken, dan kun je het op de pixel nauwkeurig plaatsen.
   • Zonodig wat vervormen (Edit-Transform-Distort) zodat het rondom past.
   • Neem het vlakgum gereedschap, hardheid (Hardness) op 0%, een flinke diameter (Master Diameter) 200 á 300px en zet de transparantie (Opacity) op 25%.
   • Wis de contouren van het plaksel net zolang tot de overgang onzichtbaar is.
   • In plaats van het vlakgum kan ook een maskering (Mask) worden toegepast. Zie in Photoshop Help bij: Mask part of an image.
6. Als er lagen zijn aangemaakt, de lagen samenvoegen tot één laag.
7. In Photoshop en Co de foto nog wat oppoetsen.

Een onbewerkte repro van een dia in 4 deelopnamen , afstand lens-dia 3cm.
Opgenomen met een 3,34Mpx camera, elk deel is dus 11,5 x 17cm bij 300dpi.
Het transparante groen is de overlapping.

In Photoshop's Photomerge de deelopnamen  aanwijzen, zet het vinkje onderaan aan,
het programma zoekt dan zelf uit waar en hoe de foto's worden gepositioneerd.

Het automaatje laten werken.

Nu 300dpi 18,87 x 29,18 cm en 2347 x 3446 px = 8,1Mpx.

Het resultaat: Een opgeblazen dia als fotoprint iets vergroot van
18,87 x 29,18 cm tot 20 x 30cm bij 300dpi, van 4 x 2,5Mpx naar één 8,5Mpx fotoprint.

Inbouwkast onder een steil schuindak, eigen ontwerp en bouw,
4m breed, 2,15m hoog en 80cm diep.
Camera Nikon Coolpix 995.
Met m'n rug tegen de muur!
Drie Parallel-deelopnamen naast elkaar voor een panorama foto.
(parallel is dus verplaatst statief in plaats van vanuit één standpunt)
Elk 17 x 11,5cm bij 300dpi, camera op 2,85m afstand van de kast
Het transparante groen is de overlapping.
Het kopiëren (gele vlakjes) en plakken (bruine vlakjes) van de handgrepen in de overlappingen, van binnen naar buiten toe, voorkomt vaagheid van de handgrepen na montage door parallax.

Eerst een paar correctie toegepast.
Linialen aan en de hulplijnen bij elke deelopname op de zelfde afstanden.
Dan met Edit-transform-Distorte alle drie de deelopnamen  recht en op maat gemaakt.
En Photoshop's Photomerge er op losgelaten.

Een 5,6Mpx panorama, 3125 x 1790px, 26,5 x 15cm bij 300dpi,
met een 3,34Mpx camera gemaakt en met m'n rug tegen de muur.

Nee, niet het waterbed weggehaald maar de foto gemanipuleerd, dat is een paar minuten werk.

Camera Nikon Coolpix 995.
Hier een montage van mijn voor en achtertuin met 3,4Mpx camera.
Voortuin 3 Parallelopnames, ± 90°, ± 7 Mpx. (statief verplaatst)
Achtertuin 5 Panoramaopnames, ± 170°, ± 12 Mpx. (statief niet verplaatst, panoramabeugel gebruikt)